Ο Ρήγας Βελεστινλής, πρωτεργάτης του Αγώνα, άνθρωπος αποφασιστικός, δυναμικός και εύστροφος, με όλα τα χαρακτηριστικά του παράτολμου επαναστάτη, κατόρθωσε με το έργο του, διαφωτιστικό και επαναστατικό, να δείξει, πρώτος αυτός, την αναγκαιότητα του μαζικού ξεσηκωμού. Οι μέρες πριν από τον μαρτυρικό του θάνατο φωτίζονται εδώ, μέσα στις φυλακές του φοβερού φρουρίου Νεμπόισα, μαζί με τους συντρόφους του και μαζί με τις μνήμες, που, λίγο πριν το τέλος, σφυροκοπούν το μυαλό του. Oι μνήμες, που φέρνουν στην επιφάνεια περιπέτειες της πολυτάραχης ζωής του, δίνουν ένα ανάγνωσμα αγωνιώδες και απολαυστικό.
«Τριάντα οκτώ μέρες έχω μετρήσει ως σήμερα. Θα είχα χάσει τον λογαριασμό, δε θα ήξερα πότε είναι μέρα και πότε νύχτα μέσα σε τούτη τη φυλακή, αν δεν ήταν αυτή η ευεργετική σχισμή στον τοίχο του κελιού –παράθυρο το λένε οι δεσμοφύλακες–, ένα άνοιγμα δεμένο με δυο χοντρά σίδερα, στενό όσο να γλιστράει το φως, μια δέσμη ίσα ίσα, ένα φως χλωμό την αυγή, κίτρινο το μεσημέρι, γκρίζο το σούρουπο. Ώσπου να ξαναβραδιάσει και να πέσει πάλι το σκοτάδι, πηχτό σαν λάσπη, μέσα στο κελί μας, σ’ αυτό το υγρό και αφιλόξενο δωμάτιο όπου μας κρατάει ο πασάς τόσο καιρό».
Η σειρά «Προσωπογραφίες» των Εκδόσεων Πατάκη, σε συνεργασία με την πεζογράφο και
ιστορικό Μαρία Σκιαδαρέση, σκοπεύει να γνωρίσει στα παιδιά, και όχι μόνο, με τρόπο μυθιστορηματικό, πρόσωπα που έβαλαν τα θεμέλια ώστε να γίνει η Ελλάδα κράτος ανάμεσα στα υπόλοιπα του σύγχρονου κόσμου. Οι άνθρωποι αυτοί, από τη φύση τους ιδιαίτεροι, βίωσαν στην πολυτάραχη ζωή τους στιγμές μεγαλείου και έξαρσης, όπως και στιγμές πόνου και απόγνωσης. Κάποιες απ’ αυτές επιλέχθηκαν εδώ σαν αφορμή για να γραφτεί, για τον καθένα χωριστά, μια ιστορία σαν μυθιστόρημα, που θα γοητεύσει και θα συγκινήσει τον αναγνώστη. Το κυρίως λογοτεχνικό κείμενο διανθίζεται με γλωσσάρι και ιστορικές μαρτυρίες και συμπληρώνεται από τη βιογραφία ή την εργογραφία του προσώπου καθώς και από βασική βιβλιογραφία.
Μαρία Ε. Σκιαδαρέση
