Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη γέννηση του Αντρέα Καμιλλέρι, το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών και το Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών διοργάνωσαν τη Δευτέρα 28 και την Τρίτη 29 Απριλίου στο Αμφιθέατρο του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Αθηνών συνέδριο, αφιερωμένο στο έργο και στη λογοτεχνική κληρονομιά του με τίτλο «Συζητώντας για τον Αντρέα Καμιλλέρι».
Το διήμερο συνέδριο προς τιμήν του Αντρέα Καμιλλέρι άνοιξε με τη συζήτηση του καθηγητή του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Ιωάννη Τσόλκα με τον Πέτρο Μάρκαρη, τον κορυφαίο εκπρόσωπο της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Ο λογοτεχνικός πατέρας του αστυνόμου Χαρίτου μίλησε για τη συγγραφική αλλά και την προσωπική του σχέση με τον Αντρέα Καμιλλέρι, αναφερόμενος στην εξαιρετική παιδεία και στη φιλοσοφική κατάρτιση του μετρ του μεσογειακού νουάρ, καθώς στις απολαυστικές, γεμάτες χιούμορ, συζητήσεις τους στη Ρώμη όπως και στα κοινά χαρακτηριστικά των εμβληματικών πρωταγωνιστών τους.
Στη συνέχεια, ο καθηγητής Ιταλικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Περούτζια Giovanni Capecchi έκανε μια επισκόπηση στο έργο του τιμώμενου συγγραφέα, αναφερόμενος στα δύο αφηγηματικά είδη με τα οποία ασχολήθηκε ο Καμιλλέρι: το αστυνομικό και το ιστορικό μυθιστόρημα. Έκανε επίσης μνεία στην ιδιόλεκτο του Καμιλλέρι και στο πώς η δεξιοτεχνική χρήση της συνέβαλε στην καθιέρωση της σικελικής διαλέκτου στην ιταλική λογοτεχνική παραγωγή.
Για το «φαινόμενο Καμιλλέρι» στην Ελλάδα συνομίλησαν ακολούθως η εκδότρια Άννα Πατάκη και η Φωτεινή Ζερβού, η κύρια μεταφράστρια του έργου του Καμιλλέρι στα ελληνικά. Η Άννα Πατάκη αναφέρθηκε στα ορόσημα της εκδοτικής πορείας του Καμιλλέρι στη χώρα μας, αρχής γενομένης από «Το σχήμα του νερού» που κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 1999 μέχρι το «Ρικκαρντίνο», το τελευταίο μυθιστόρημα με πρωταγωνιστή τον Μονταλμπάνο, που εκδόθηκε στην Ιταλία έναν χρόνο μετά τον θάνατο του συγγραφέα. Η Άννα Πατάκη έκανε λόγο για μια ιδιαίτερη συγγραφική περίπτωση που απέκτησε σταδιακά ένα πιστό αναγνωστικό κοινό, το οποίο εκτίμησε τη μεστή γραφή του, την έλλειψη φανατισμού και την πολιτική του ευαισθησία. Η Φωτεινή Ζερβού επικεντρώθηκε από πλευράς της στην πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι μεταφραστές του Καμιλλέρι, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη χρήση της διαλέκτου. Παράλληλα, μοιράστηκε την προσωπική της εμπειρία όχι μόνο ως μεταφράστρια, αλλά και ως αναγνώστρια του Καμιλλέρι, στον οποίο εκτίμησε βαθιά τη διεισδυτική του ματιά απέναντι σε ευαίσθητα κοινωνικά θέματα όπως το μεταναστευτικό και τον ειλικρινή του σεβασμό απέναντι στις γυναίκες.
Η πρώτη μέρα του συνεδρίου ολοκληρώθηκε με τη συζήτηση της μεταφράστριας Δήμητρας Δότση και του δημοφιλούς συγγραφέα αστυνομικής λογοτεχνίας Κάρλο Λουκαρέλλι, ο οποίος εστίασε στο επιτυχημένο λογοτεχνικό πείραμα συν-συγγραφής με τον Αντρέα Καμιλλέρι, που οδήγησε στην έκδοση των μυθιστορημάτων «Σιωπή» και «Δικαστές». Ο Λουκαρέλλι έμαθε από τον Σικελό μετρ τη σημασία της υπομονής για έναν καλό συγγραφέα και της ενδελεχούς επανεξέτασης όλων των δεδομένων μιας ιστορίας προτού πάρει την τελική της μορφή.
Στη δεύτερη μέρα του συνεδρίου παρακολουθήσαμε διαλέξεις που διέτρεξαν όλες τις πτυχές του έργου του Ιταλού μυθιστοριογράφου, από την ιδιόλεκτό του μέχρι τις αναλυτικές γαστρονομικές αναφορές που συναντά κανείς στα βιβλία του.
Πιο συγκεκριμένα, η Gabriella Macri κατέθεσε μερικές σημειώσεις για την «Τριλογία της Μεταμόρφωσης». Η Βικτώρια Ιωαννίδου, στην ομιλία της με θέμα «Μεταξύ νόμων και σκιών», παρουσίασε τα εγκλήματα των βιβλίων του Καμιλλέρι ως πορτρέτο της Σικελίας. Η Κατερίνα Φλώρου στην εισήγησή της με θέμα «Ανάλυση του σικελικού λεξιλογίου του Καμιλλέρι» μίλησε για την προέλευσή του και τις εκπαιδευτικές του εφαρμογές. Στη συνέχεια, η Ιωάννα Τύρου στην εισήγησή της με θέμα «Τρώγοντας αλά Μονταλμπάνο» μίλησε για τις γαστρονομικές πηγές και για τη γλωσσική έμπνευση στην τάξη. Η μεταφράστρια Δήμητρα Δότση παρουσίασε τον «Καμιλλέρι χωρίς τον Μονταλμπάνο», εστιάζοντας στη Σικελία και το σικελικό στοιχείο μέσα από τις ελληνικές μεταφράσεις των ιστορικών μυθιστορημάτων του, η Κωνσταντίνα Γερ. Ευαγγέλου κατέθεσε σκέψεις με αφορμή τον μονόλογο του Τειρεσία, τον οποίο αντιλαμβάνεται ως alter ego του συγγραφέα, η Μαρία Σγουρίδου και ο Διονύσης Αλεβίζος επιχείρησαν αποτυπώσεις τέχνης και λογοτεχνίας στα αστυνομικά μυθιστορήματα του Καμιλλέρι, η Maria Angela Patrizia Ielo μίλησε για τον Καμιλλέρι και την αρχαιότητα, ενώ το συνέδριο έκλεισε με τις εισηγήσεις του Ιωάννη Τσόλκα και της Μαρίας Χατζηκυριακίδου για το φαινόμενο της μετανάστευσης στον Μονταλμπάνο.
